A Civil Bázis nevében mi is gratulálunk azoknak a tudósoknak, akik 2023-ban Nobel-díjasok lettek! Különösen szívből gratulálunk közülük kettőnek, Karikó Katalinnak és Krausz Ferencnek, akik valaha Magyarországról indultak.
Itt járták ki iskoláikat, vidéki kistelepülésről indulva jutottak a csúcsra. Itt kezdték el munkájukat is, de a karrierjükben komoly sikereket elérni már ők is, sokakhoz hasonlóan, csak külföldön voltak képesek. El kellett innen menniük olyan helyekre, ahol a teljesítmény, a tudás, a kreativitás az érték, ahol tudják, miért érdemes befektetni a kutatásokba, hagyni az egyetemeket, mint legfontosabb tudásközpontokat, műhelyeket önállóan működni.
Nem tudunk szabadulni viszont ennek kapcsán a gondolattól, hogy mi lesz azokkal a fiatalokkal, akik hozzájuk hasonló képességekkel a mai magyar közoktatás részesei, elszenvedői. Sok helyen fennáll a veszély, hogy a természettudományi tantárgyakat tanító pedagógusaik, ha van egyáltalán még elegendő az iskolájukban, nem fogják tudni végigvinni velük a befejezésig, ismerve a pedagógusok korfáját. Aggódunk az új, idén debütáló érettségi rendszer miatt, ami inkább visszafelé megy az időben, mint előre, plusz terheket róva gyerekekre és tanárokra egyaránt, aggódunk a nyelvtudásuk miatt, lesznek-e még az iskoláikban nyelvtanárok, és ha nem, akkor képesek lesznek-e a szüleik pótolni az iskolai nyelvtanítást magánórák finanszírozásával. Aggódhatunk a tanárképzésért is, lesz-e elég megfelelően képzett tanára a következő nemzedéknek, mennyire lesz vonzó a pedagógus pálya, különösen a természettudományok területén, ahol pedig, a fenti esetek is mutatják, mennyire sikeresek vagyunk (voltunk).
De szomorúan gondolunk arra is, hogy ugyan sokan élnek a külföldi egyetemi tanulmányok lehetőségével, köszönhetően az európai uniós tagságunknak, ami rendben is van, viszont közülük a diplomaszerzést követően már sokan nem jönnek vissza. Ha esetleg közülük is elnyeri majd egyszer valaki a Nobel-díjat, biztosan emlegetik majd akkor is, hogy innen indult, Magyarországról, hogy ő is a „miénk”. De tudjuk majd azt is, hogy ő már a diplomáját sem itt szerezte, mert időben felmérte, hogy a magyar felsőoktatás is korszerűtlen, színvonala évről-évre romlik.
Csak reménykedni tudunk abban, hogy ráébred egyszer ez az ország, hogy tanár nélkül tényleg nincs jövő. Hogy a gyerekek jövője, de a családok lelki békéje, elfogadható életszínvonala is csak akkor biztosítható, ha egészen másfajta szemléletmódra, értékrendszerre térünk át. Hosszú távú gondolkodás, kiszámíthatóság, kormányokon átívelő stratégiai gondolkodás nélkül ez nem megy. Korszerű oktatásra, esélyteremtésre, társadalmi mobilitásra, az általános emberi értékek helyén kezelésére van szükség. Megvannak a minták, a jó gyakorlatok, vannak tudósaink, szakembereink, igazán van kitől kérdezni. Ne az aktuális politika hullámai, önös érdekei határozzák meg azt, milyen a magyar oktatási rendszer!
Ahogy a Nobel-díjas Karikó Katalin és Krausz Ferenc példája is mutatja, a sikerhez sokat kell dolgozni, kitartóan, céltudatosan, keresve hozzá megfelelő partnereket, akikkel érdemes együttműködni. Tanuljunk tőlük mi is, és ezeket a mintákat adjuk tovább!